Uitgevoerde en komende peilingsonderzoeken
De inspectie voert elk schooljaar verschillende peilingsonderzoeken uit. We rapporten jaarlijks over het taal- en rekenniveau einde basisonderwijs op basis van de resultaten op de eindtoetsen. Daarnaast vinden er jaarlijks 2 onderzoeken plaats over leergebieden die in de kerndoelen genoemd zijn.
Uitgevoerde en komende peilingsonderzoeken
Peilingsonderzoeken
Hieronder vindt u een overzicht van uitgevoerde en geplande peilingen en (verwachte) publicatiemomenten. Klik op het plusje voor meer informatie over de peiling.
Peil.Taal en rekenen 2018/2019 geeft zicht op taal- en rekenvaardigheden van leerlingen aan het einde van het basisonderwijs. Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van een analyse van de leerlingresultaten op de 5 eindtoetsen die in april 2019 zijn afgenomen.
Kunstzinnige oriëntatie vormt een essentieel onderdeel van de vormende taak van het onderwijs. Met onderwijs in Kunstzinnige oriëntatie leren kinderen hun gevoelens en ervaringen uit te drukken, te reflecteren op hun eigen werk en dat van anderen en kunst te waarderen. Peil.Kunstzinnige oriëntatie maakt inzichtelijk hoe het onderwijs van basisscholen op dit leergebied eruitziet en wat Nederlandse groep 8-leerlingen kennen en kunnen wat betreft de verschillende disciplines van Kunstzinnige oriëntatie. Daar waar mogelijk zijn de leerlingresultaten van de huidige peiling vergeleken met de resultaten van de peilingen in 1996 (beeldende vorming) en 1997 (muziek). Ten slotte is in dit peilingsonderzoek beschreven hoe leerlingen van een selecte groep van scholen die voorlopen met hun aanbod op het gebied van Kunstzinnige oriëntatie (voorhoedescholen) presteren.
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Kunstzinnige oriëntatie.
Peil.Natuur & Techniek geeft inzicht in het aanbod van basisscholen, de prestaties van leerlingen in groep 8 op dit leergebied en de trends ten opzichte van de vorige peilingen in 2008 (Aardrijkskunde) en 2010 (Biologie, Natuurkunde en techniek). Ten slotte beschrijft dit peilingsonderzoek het onderwijsaanbod voor Natuur en Techniek van een selecte groep scholen (voorhoedescholen) die zich profileren op dit domein, en geeft het inzicht in de prestaties en attitude van de leerlingen op deze scholen.
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Natuur en techniek.
Peil.Bewegingsonderwijs maakt inzichtelijk hoe het bewegingsonderwijs eruitziet op scholen voor (speciaal) basisonderwijs. Ook brengt het onderzoek de bewegingsvaardigheden, de houding tegenover bewegingsonderwijs en de bewegingsachtergrond in beeld van Nederlandse leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs (bo) en het laatste leerjaar van het speciaal basisonderwijs (sbo). Een deel van de vaardigheden is op dezelfde manier gemeten als in het vorige peilingsonderzoek in 2006, zodat de resultaten kunnen worden vergeleken. Bovendien zijn de resultaten waar mogelijk vergeleken met normwaarden. Daarmee kunnen we nagaan of de prestaties van de leerlingen liggen op het niveau dat verwacht mag worden van leerlingen van deze leeftijd. Ten slotte is er informatie verzameld over de competenties van leerkrachten op het gebied van bewegingsonderwijs.
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Bewegingsonderwijs.
De peiling Mondelinge taalvaardigheid geeft zicht op de vaardigheid van basisschoolleerlingen einde groep 8 op het gebied van luisteren, spreken en gesprekken. Daar waar mogelijk is de vaardigheid van de leerlingen vergeleken met de resultaten uit eerder peilingsonderzoek in 2007 (luisteren) en 2010 (spreken). Ook is in de peiling in beeld gebracht hoe het onderwijsleerproces voor mondelinge taalvaardigheid eruitziet op de deelnemende scholen. Ten slotte geeft de peiling zicht op de taalachtergrond van leerlingen en de taalactiviteiten die zij thuis zelf en met hun ouders ontplooien.
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Mondelinge taalvaardigheid.
Peil.Engels geeft zicht op de Engelse taalvaardigheid van leerlingen aan het einde van het basisonderwijs op het gebied van gesprekken voeren, luisteren, lezen en woordenschat. Waar mogelijk zijn de vaardigheden van groep 8-leerlingen in 2018 vergeleken met de leerlingprestaties in eerder peilingsonderzoek in 2012. Daarnaast beschrijft Peil.Engels het onderwijsleerproces voor Engels op de deelnemende scholen en de attitude en achtergrondkenmerken van de deelnemende leerlingen en hun leerkrachten. Peil.Engels brengt ook de samenhang tussen de prestaties van leerlingen en het onderwijs in Engels in beeld. Het rapport sluit af met de resultaten van een aanvullend, verdiepend onderzoek onder bovengemiddeld presterende scholen.
In de peiling Mondelinge taalvaardigheid speciaal basisonderwijs (sbo) en speciaal onderwijs (so voormalig cluster 4) is de luister-, spreek- en gespreksvaardigheid in kaart gebracht van leerlingen die uitstromen naar voortgezet (speciaal) onderwijs (uitstroomprofiel vervolgonderwijs, arbeidsmarktgericht of dagbesteding). Het rapport brengt daarnaast in beeld hoe het onderwijsleerproces voor mondelinge taalvaardigheid er op de deelnemende scholen uitziet en in welke mate kenmerken van het onderwijsleerproces samenhangen met de leerlingprestaties. Waar mogelijk vergelijken we de prestaties van de leerlingen met de prestaties op het gebied van mondelinge taalvaardigheid van groep 8-leerlingen in het basisonderwijs (Inspectie van het Onderwijs, 2019) en de prestaties uit eerder peilingsonderzoek (2007).
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Mondelinge taalvaardigheid s(b)o.
Het voornaamste doel van de peiling schrijfvaardigheid einde (speciaal) basisonderwijs is om vast te stellen hoe vaardig leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en schoolverlaters in het speciaal basisonderwijs (sbo) zijn op het gebied schrijfvaardigheid. Daarnaast brengt het onderzoek het onderwijsleerproces op het gebied van schrijven in kaart net als de houding van leerlingen ten opzichte van schrijven en schrijfonderwijs. Ook worden de leerlingprestaties vergeleken met de vorige peiling op het gebied van schrijfvaardigheid (Kuhlemeier et al., 2013) om te zien hoe de schrijfvaardigheid zich sinds 2009 heeft ontwikkeld.
De peiling Schrijfvaardigheid einde (speciaal) basisonderwijs vond plaats in het schooljaar 2018/2019. Een consortium bestaande uit GION Onderwijs/Onderzoek, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), de Universiteit van Utrecht, het Kohnstamm Instituut, Cito en de NHL hogeschool voerde het peilingsonderzoek uit op basis van de domeinbeschrijving ‘Schrijfvaardigheid in het basisonderwijs’ en de reviewstudie ‘Effectief schrijfonderwijs op de basisschool’.
Bekijk de resultaten en het rapport Peil.Mondelinge Schrijfvaardigheid s(b)o.
Het doel van Peil.Rekenen-Wiskunde is om op stelselniveau systematisch in kaart te brengen:
- wat leerlingen aan het eind van het (speciaal) basisonderwijs kennen, kunnen en begrijpen op dit leergebied. De basis hiervoor vormen de domeinen getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden uit het Referentiekader rekenen (Expertgroep doorlopende leerlijnen taal en rekenen, 2009). Binnen deze domeinen wordt gekeken naar een aantal specifieke subdomeinen en rekenonderwerpen zoals gespecificeerd in de domeinbeschrijving ‘Rekenen-wiskunde in het basisonderwijs’.
- hoe de leerlingprestaties zich verhouden tot de prestaties in de vorige peilingsonderzoeken in basisonderwijs (2011) en speciaal basisonderwijs (2013);
- hoe het onderwijsleerproces gekarakteriseerd kan worden. Hierbij wordt de informatie uit de review ‘Rekenen einde basisonderwijs’ benut.
- hoe de rekenprestaties samenhangen met kenmerken van leerlingen, leerkrachten en het onderwijsleerproces.
Bij het uitvoeren van dit peilingsonderzoek werken de onderzoekers samen met de uitvoerders van het TIMSS-onderzoek. De peiling wordt uitgevoerd door een consortium onder leiding van drs. M. Buisman (Kohnstamm Instituut) met de volgende consortiumpartners: KPC Groep, Cito en Universiteit Leiden.
Bekijk de resultaten en het rapport Rekenen-Wiskunde einde (speciaal) basisonderwijs 2018/2019.
Deze peiling is een onderzoek naar de stand van zaken van de burgerschapscompetenties van leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs, vergeleken met de resultaten van de vorige peilingen burgerschap die door Cito zijn uitgevoerd. Daarnaast geeft het peilingsonderzoek zicht op het onderwijs in burgerschapsvorming op basisscholen.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium waarin de Universiteit van Amsterdam (incl. HvA), de Rijksuniversiteit Groningen, het Kohnstamm Instituut en het Cito samenwerken. Aan de basis van het onderzoek liggen de domeinbeschrijving ‘Burgerschap in het basisonderwijs’ en de review ‘Schoolkenmerken voor bevordering van burgerschapscompetenties van leerlingen in het basisonderwijs’.
Peil.Leesvaardigheid heeft als doel het in kaart brengen van:
- de leesvaardigheid van leerlingen in groep 8 van het regulier basisonderwijs (bo) en van schoolverlaters in het speciaal basisonderwijs (sbo). De basis hiervoor vormen de referentieniveaus 1F en 1S/2F voor leesvaardigheid uit het Referentiekader taal (Expertgroep doorlopende leerlijnen taal en rekenen, 2009) en de uitwerking in de domeinbeschrijving ‘Leesvaardigheid in het basisonderwijs’. Voor het meten van de leesvaardigheid wordt in dit peilingsonderzoek een leestoets ontwikkeld waarin zowel zakelijke als fictionele, narratieve en literaire teksten centraal staan. Het instrumentarium toetst voor beide type teksten de volgende kenmerken van de taakuitvoering uit het referentiekader: Begrijpen, Interpreteren en Evalueren. Daarnaast wordt voor de zakelijke teksten ook het kenmerk Samenvatten getoetst, waarbij vragen worden opgenomen voor het schematiseren van informatie en voor het formuleren van een samenvatting.
- de ontwikkeling van de leerlingprestaties voor leesvaardigheid in vergelijking met het vorige peilingsonderzoek in basis- en speciaal basisonderwijs (2011/2012).
- het onderwijsleerproces binnen beide typen onderwijs (inclusief de verschillen en overeenkomsten). Hiervoor wordt informatie uit de review ‘De vele kanten van leesbegrip’ benut.
De peiling wordt uitgevoerd door een consortium bestaande uit onderzoekers van het Expertisecentrum Nederlands (EN), Radboud Universiteit, KBA Nijmegen en Cito.
Deze peiling is een onderzoek naar de stand van zaken van de burgerschapscompetenties van leerlingen in het laatste leerjaar van het speciaal (basis)onderwijs. Daarnaast geeft het peilingsonderzoek zicht op het onderwijs in burgerschapsvorming op scholen voor speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs (voormalig cluster 4).
Het onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium waarin de Universiteit van Amsterdam (incl. HvA), de Rijksuniversiteit Groningen, het Kohnstamm Instituut en het Cito samenwerken. Aan de basis van het onderzoek liggen de domeinbeschrijving ‘Burgerschap in het basisonderwijs’ en de review ‘Schoolkenmerken voor bevordering van burgerschapscompetenties van leerlingen in het basisonderwijs’.
In Peil.Digitale geletterdheid wordt voor het eerst de digitale geletterdheid in kaart gebracht van groep 8 leerlingen in Nederland. Naast de afname van een authentieke toets, wordt bij schoolleiders, leerkrachten en leerlingen informatie verzameld over de wijze waarop leerlingen hun vaardigheden leren (school en thuis) en welke algemene en domeinspecifieke kenmerken samenhangen met digitale geletterdheid. De basis voor het peilen van de competenties van leerlingen op het gebied van digitale geletterdheid ligt in de bouwstenen digitale geletterdheid van Curriculum.nu en het raamwerk van SLO zoals beschreven in de domeinbeschrijving ‘Digitale geletterdheid in het basisonderwijs’. Een verdiepende informatieverzameling maakt inzichtelijk in welke mate, en de wijze waarop, digitale geletterdheid door scholen in het onderwijsleerproces wordt opgenomen. Hiervoor wordt informatie uit de review ‘Digitale geletterdheid’ benut.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium waarin de Universiteit Twente, Stichting Cito en KBA Nijmegen samenwerken.
Het doel van het onderzoek is om een betrouwbaar beeld te krijgen van de leerlingprestaties, de ontwikkeling in leerresultaten, en de verbanden tussen leerlingprestaties en kenmerken van leerlingen, scholen, leerkrachten en het onderwijsleerproces op het leergebied van Mens & Maatschappij. Ruimte (aardrijkskunde) en tijd (geschiedenis) vormen de kern van dit leergebied. De vergelijking van de leerresultaten is dan ook gebaseerd op de peilingen die Cito in 2008 op deze domeinen uitvoerde.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium waarin de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Utrecht, het Kohnstamm Instituut en het Cito samenwerken. Aan de basis van het onderzoek liggen de domeinbeschrijving en review.
Informatie over de peiling volgt.
Informatie over de peiling volgt.
Informatie over de peiling volgt.
Het doel van het onderzoek is om een betrouwbaar beeld te krijgen van de reken-wiskunde kennis en vaardigheden van leerlingen in groep 8 van het regulier basisonderwijs en schoolverlaters van speciaal (basis)onderwijs. Daarnaast wordt informatie verzameld over leerlingkenmerken, leerlingattituden, het onderwijsaanbod en hoe dit aanbod wordt vormgegeven op de scholen. Aan de basis van het onderzoek liggen de domeinbeschrijving Rekenen-wiskunde in het basisonderwijs 2020 - SLO en de review NRO | Reviewstudie: Rekenen einde basisonderwijs.
Informatie over de peiling volgt.