Mondelinge taalvaardigheid einde s(b)o

Mondelinge taalvaardigheid is belangrijk voor leerlingen, in het regulier onderwijs én in het speciaal onderwijs en speciaal basisonderwijs. Goed kunnen luisteren en je goed kunnen uiten geeft zelfvertrouwen, een belangrijke voorwaarde voor de sociaal-emotionele ontwikkeling en zelfredzaamheid van de leerlingen. Niet alleen tijdens de schoolperiode, maar ook wanneer de leerlingen uitstromen naar werk- of leerplekken waar waarschijnlijk veel meer mondeling dan schriftelijk wordt gecommuniceerd.

In de peiling Mondelinge taalvaardigheid speciaal basisonderwijs (sbo) en speciaal onderwijs (so voormalig cluster 4) is de luister-, spreek- en gespreksvaardigheid in kaart gebracht van leerlingen die uitstromen naar voortgezet (speciaal) onderwijs (uitstroomprofiel vervolgonderwijs, arbeidsmarktgericht of dagbesteding). Het rapport brengt daarnaast in beeld hoe het onderwijsleerproces voor mondelinge taalvaardigheid er op de deelnemende scholen uitziet en in welke mate kenmerken van het onderwijsleerproces samenhangen met de leerlingprestaties. Waar mogelijk vergelijken we de prestaties van de leerlingen met de prestaties op het gebied van mondelinge taalvaardigheid van groep 8-leerlingen in het basisonderwijs  (Inspectie van het Onderwijs, 2019) en de prestaties uit eerder peilingsonderzoek (2007).

De peiling Mondelinge taalvaardigheid einde speciaal (basis)onderwijs vond plaats in het schooljaar 2017/2018. Aan het peilingsonderzoek deden 1.535 leerlingen mee op 53 sbo- en 15 so-scholen. Voor het sbo geldt dat de onderzoeksgroep voldoende representatief is om algemene uitspraken te doen over het onderwijsleerproces en de prestaties van schoolverlaters van sbo-scholen. De so-onderzoeksgroep wijkt daarentegen op verschillende punten af van de populatie. Omdat de deelnemende so-scholen mogelijk geen representatieve afspiegeling zijn van de so-scholen in Nederland, en het aantal deelnemende scholen bovendien gering is, is voorzichtigheid geboden bij het interpreteren van de resultaten over het onderwijsleerproces. Voor de leerlingresultaten in het so zijn algemene uitspraken wel mogelijk. Deze zijn namelijk gecorrigeerd voor het belangrijkste kenmerk waarop de onderzoeksgroep van de populatie verschilde: de leerroute.