Intensivering van het toezicht op passend onderwijs in het funderend onderwijs

De verantwoordelijkheid voor passend onderwijs is onderdeel van de beoordeling van besturen in het funderend onderwijs. In het kader van de Verbeteraanpak Passend Onderwijs besteedt de inspectie in het toezicht meer aandacht aan passend onderwijs. Dat doen we zowel bij het toezicht op besturen en scholen als binnen stelselonderzoeken.

Passend onderwijs binnen vierjaarlijkse onderzoeken bij besturen en scholen

Binnen de vierjaarlijkse onderzoeken kijken we hoe besturen en scholen in het primair, voortgezet en (voortgezet) speciaal onderwijs uitvoering geven aan passend onderwijs. In de onderzoekskaders 2021 zijn zowel op bestuursniveau als op schoolniveau concrete aspecten van passend onderwijs opgenomen.

Bestuursniveau

Op bestuursniveau gaan we na hoe een bestuur stuurt op de uitvoering van passend onderwijs en hoe het zich hierover verantwoordt. Een schoolbestuur werkt samen met andere schoolbesturen in een samenwerkingsverband en daar maken zij gezamenlijk afspraken over de inrichting en uitvoering van passend onderwijs. Waar de afspraken het beleid van de schoolbesturen en scholen raken, zijn zij verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. In veel gevallen ontvangen schoolbesturen hier ook financiële middelen voor. Daarom verwachten we van schoolbesturen dat zij:

in hun beleid aandacht besteden aan passend onderwijs en het onderwijs aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften (standaard BKA1 Visie, ambities en doelen)
de afspraken die hierover gemaakt zijn binnen het samenwerkingsverband nakomen (standaard BKA2 Uitvoering en kwaliteitscultuur)
zich hierover verantwoorden, zowel kwalitatief als financieel (standaard BKA3 Evaluatie, verantwoording en dialoog).

Schoolniveau

Op basis van de informatie en verantwoording van het schoolbestuur, gaan we op scholen na hoe het onderwijs aan leerlingen met extra ondersteuning wordt georganiseerd en uitgevoerd. Dit doen we door middel van verificatie-activiteiten of indien nodig met een kwaliteitsonderzoek naar risico’s. In het Waarderingskader scholen zijn in een aantal standaarden aspecten van passend onderwijs opgenomen:

we kijken bijvoorbeeld hoe de school uitvoering geeft aan het schoolondersteuningsprofiel (standaard SKA2 Uitvoering en kwaliteitscultuur)
hoe de school hiervoor samenwerkt met andere scholen en het samenwerkingsverband (standaard SKA2 Uitvoering en kwaliteitscultuur)
hoe de school het onderwijs en de extra ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben inricht en uitvoert (standaard OP2 Zicht op ontwikkeling en begeleiding)
of de school bijvoorbeeld (waar nodig) gebruikmaakt van de wettelijke mogelijkheden om de onderwijstijd aan te passen in het belang van de leerling (standaard OP4 Onderwijstijd).

Bevindingen

Onze bevindingen bij scholen over de uitvoering van passend onderwijs betrekken we bij ons oordeel over de (be)sturing door het bestuur. We verwachten immers dat schoolbesturen hier zicht op hebben en hierop sturen.

Passend onderwijs binnen het stelseltoezicht

Naast het toezicht op schoolbesturen en scholen voeren we de komende jaren themaonderzoeken uit op het gebied van passend onderwijs. We doen onderzoek naar trends en ontwikkelingen van passend onderwijs in het onderwijsstelsel. Door deze stelselonderzoeken willen we een beter beeld krijgen van het functioneren van het stelsel passend onderwijs. Zo richten we ons op hoe leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte zich ontwikkelen en ook of de kwaliteit van de extra ondersteuning die zij krijgen voldoende is. Daarnaast onderzoeken we of enkele (rand)voorwaarden voor het realiseren van passend onderwijs op orde zijn. Onderzoeken naar beleidsverschillen tussen samenwerkingsverbanden en de verantwoording over doelmatige besteding van middelen passend onderwijs moeten hier meer zicht op geven.

In ons Jaarwerkplan 2022 leest u meer over deze en andere onderzoeken. De uitkomsten van deze onderzoeken presenteren we in afzonderlijke publicaties en zijn input voor de Staat van het Onderwijs.

Toezicht op samenwerkingsverbanden passend onderwijs

Het waarderingskader voor het toezicht op de samenwerkingsverbanden passend onderwijs is, net als voor alle sectoren, per 1 augustus 2021 herzien. De aanpassingen die zijn gemaakt voor schoolbesturen, zoals de integratie van het financieel beheer in de kwaliteitsstandaarden, zijn ook bij de besturen van samenwerkingsverbanden van toepassing. Wat nieuw is, is dat we de wettelijke taken van samenwerkingsverbanden beoordelen in aparte standaarden. Dit deden we eerst binnen één standaard (OR1 Resultaten). Door de wettelijke taken als aparte standaarden te beoordelen, ontstaat een beter beeld van de realisatie van de afzonderlijke wettelijke taken. Daarnaast geeft het ons de mogelijkheid om, als een samenwerkingsverband eigen aanvullende ambities formuleert en deze realiseert, de uitvoering van de kwaliteit per wettelijke taak als Goed te waarderen.

Het Waarderingskader besturen samenwerkingsverbanden passend onderwijs is opgenomen bijlage 1 van het: