Goede spreek-, luister- en gespreksvaardigheden stellen je in staat om effectief te communiceren. Bovendien vormen deze mondelinge vaardigheden de basis voor schriftelijke taalvaardigheden. Het leren ervan is dan ook van essentieel belang.
Gepubliceerde onderzoeken
De peiling van de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen aan het einde van het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs laat zien dat spreken, luisteren en gesprekken voeren meer doelgerichte aandacht moeten krijgen. Uit deze nieuwe landelijke peiling blijkt dat de ontwikkeling van leerlingen na groep 2 wisselend wordt gevolgd, soms structureel, soms incidenteel, soms niet. Dit vraagt om aandacht. Verder geven experts aan dat er bij mondelinge taalvaardigheid vaak geen sprake is van expliciete doelen en specifieke instructie. Hierdoor is het voor leerkrachten lastig om doelgericht te werken aan het verbeteren van de vaardigheden van leerlingen.
De resultaten van deze peiling zijn vergeleken met de 2 peilingen uit 2017 en 2018. Het onderzoek uit 2023-2024 laat zien dat de prestaties verschillen per vaardigheid (spreken, luisteren of gesprekken voeren) en per onderwijssoort.
Schoolleiders en leerkrachten vinden mondelinge taalvaardigheid belangrijk. Ze baseren de taaldoelen voor de school vooral op de doelen uit de taalmethode en integreren mondelinge taalvaardigheid vaak met andere taaldomeinen (zoals lezen) of zaakvakken. De meeste leerkrachten zijn behoorlijk positief over hun didactisch handelen op het gebied van mondelinge taalvaardigheid, maar het domein krijgt weinig aandacht in teamvergaderingen en professionaliseringsactiviteiten.
Bekijk het rapport Peil.Mondelinge taalvaardigheid (gepubliceerd op 4 december 2025)
Bekijk het nieuwsbericht (gepubliceerd op 4 december 2025)
In de peiling Mondelinge taalvaardigheid speciaal basisonderwijs (sbo) en speciaal onderwijs (so voormalig cluster 4) is de luister-, spreek- en gespreksvaardigheid in kaart gebracht van leerlingen die uitstromen naar voortgezet (speciaal) onderwijs (uitstroomprofiel vervolgonderwijs, arbeidsmarktgericht of dagbesteding). Het rapport brengt daarnaast in beeld hoe het onderwijsleerproces voor mondelinge taalvaardigheid er op de deelnemende scholen uitziet en in welke mate kenmerken van het onderwijsleerproces samenhangen met de leerlingprestaties. Waar mogelijk vergelijken we de prestaties van de leerlingen met de prestaties op het gebied van mondelinge taalvaardigheid van groep 8-leerlingen in het basisonderwijs (Inspectie van het Onderwijs, 2019) en de prestaties uit eerder peilingsonderzoek (2007).
Bekijk de resultaten en het rapport Mondelinge taalvaardigheid 2017-2018 (gepubliceerd op 29 november 2019)
De peiling Mondelinge taalvaardigheid geeft zicht op de vaardigheid van basisschoolleerlingen einde groep 8 op het gebied van luisteren, spreken en gesprekken. Daar waar mogelijk is de vaardigheid van de leerlingen vergeleken met de resultaten uit eerder peilingsonderzoek in 2007 (luisteren) en 2010 (spreken). Ook is in de peiling in beeld gebracht hoe het onderwijsleerproces voor mondelinge taalvaardigheid er uit ziet op de deelnemende scholen. Tenslotte geeft de peiling zicht op de taalachtergrond van leerlingen en de taalactiviteiten die zij thuis zelf en met hun ouders ontplooien.
Bekijk de resultaten en het rapport Mondelinge taalvaardigheid 2016-2017 (gepubliceerd op 28 maart 2019)