Peil.Mondelinge taalvaardigheid einde basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs 2023-2024
Het onderzoek Peil.Mondelinge taalvaardigheid einde basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs 2023-2024 laat zien hoe vaardig leerlingen zijn in spreken, luisteren en gesprekken voeren. Ook geeft dit onderzoek zicht op het onderwijs dat op het gebied van mondelinge taalvaardigheid wordt gegeven. De resultaten zijn vergeleken met de vorige peilingsonderzoeken uit 2017 en 2018.
Prestaties leerlingen, verschillen prestaties, onderwijsleerproces, houding en gedrag.
Luistervaardigheid in het basisonderwijs iets gestegen, in het speciaal onderwijs iets gedaald
Spreekvaardigheid van leerlingen lager dan in vorige peilingsonderzoeken
Gespreksvaardigheid in zowel het basisonderwijs als speciaal onderwijs gedaald
Belang voor mondelinge taalvaardigheid breed gedragen
Weinig aandacht in teamvergaderingen en weinig professionaliseringsactiviteiten
Een derde tot de helft van onderwijstijd voor mondelinge taalvaardigheid, meestal geïntegreerd
Leerkrachten tamelijk positief over hun didactisch handelen
Structurele monitoring bij kleuters, variatie in andere groepen
Twee derde tot helft van de leerlingen spreekt thuis altijd Nederlands
Leerlingen chatten of appen frequent en zien hun ouders kijken naar het nieuws
Positieve spreekvrijheid in de klas
Leerkrachten vinden zichzelf behoorlijk bekwaam
Klassen verschillen onderling in mondelinge taalvaardigheid
De meeste verschillen in resultaten worden verklaard door verschillen tussen leerlingen
Leerlingen met minder spreekangst en grotere woordenschat laten vaker een betere mondelinge taalvaardigheid zien
Betere gespreksvaardigheden op scholen met veel aandacht voor mondelinge taalvaardigheid
Adviezen van de focusgroep
Een focusgroep van experts uit de onderwijspraktijk, het onderwijsbeleid en het onderwijsonderzoek gaf na reflectie op de resultaten een aantal aanbevelingen. Deze zijn bedoeld als ideeën om verder over in gesprek te gaan. U vindt alle bevindingen en adviezen van de experts in deel A van het rapport.
“Vertaal abstracte kerndoelen naar concrete, kleinere leerdoelen en leg deze doelen vast in een visie en beleidsplan.”
“Deel good practices. Kijk bij elkaar in klas en leer van elkaar.”
“Voer een systematische manier in om de ontwikkeling van leerlingen te monitoren.”
“Oproep aan beleidsmakers: kom langs. Dat kan nieuwe inzichten geven.”
“Het is voor veel schoolbesturen niet duidelijk wat de doelen op dit gebied precies zijn. Dat moet echt op de radar komen.”
“Scholen moeten zorgen voor meer ontwikkelingsmogelijkheden voor leerkrachten en meer aandacht besteden aan hun expertise.”
“Peil op meerdere momenten en al op jongere leeftijd. Dan kun je de resultaten uit groep 8 beter duiden.”
“Doe verdiepend onderzoek naar het handelen van de leerkracht.”
“Doe verdiepend onderzoek bij voorloperscholen en interview leerkrachten.”