kinderen spelen op blokfluit
Beeld: ©Inspectie van het Onderwijs

Kunstzinnige oriëntatie

Werken aan creativiteit en expressiviteit is van grote waarde voor de ontwikkeling van kinderen. Het peilingsonderzoek Kunstzinnige oriëntatie is de eerste variabele peiling die onder de noemer Peil.onderwijs is uitgevoerd. Er is gekeken naar het onderwijsaanbod en de resultaten van leerlingen aan het einde van het basisonderwijs. Het onderzoek biedt aanknopingspunten voor een brede dialoog over de inhoud, kwaliteit en het niveau van het onderwijs in Kunstzinnige oriëntatie.

RUSTIGE MUZIEK

(Beeldtitel: Peil.Kunstzinnige oriëntatie, Praktijkverhalen. De wijsvinger van een kinderhand veegt vetkrijt uit. Een meisje:)

Ik vind het heel erg leuk om naar musea te gaan met de klas want dan krijg je heel veel werkbladen mee soms en dan denk je van: ja, dat is niet leuk.
Maar daar kan je heel veel dingen over de schilderijen daarvan ook opschrijven en dan kan je daar nog van leren.
Wat ik mooi vind aan schilderijen, is: je ziet eerst een beetje gekras en gekladder en als je er dan langer naar kijkt, dan zie je iets heel moois erin.
En als je geen geduld daarvoor hebt, dan loop je er gewoon bij weg en dan zie je eigenlijk dat mooie niet.
Ik had gemerkt dat door de dramavakken en door de kunstvakken die we krijgen dat ik steeds meer durf, zeg maar, met drama.
Eerst was het altijd van: o, ik durf het niet.
En nu wil ik heel graag al die dingen voor de klas doen.
ADRIANA NICHTING: Vorig jaar hebben we twee peilingen uitgevoerd dit jaar ook weer, maar vorig jaar zat Kunstzinnige Oriëntatie erin en, nou, precies op het goede moment.
Het veld is in beweging, instellingen die zich met kunst en cultuur bezighouden ook.
Ik hoop dat de peilingen nu een bijdrage gaan leveren aan die brede discussie zodat het onderwijs op een hoger peil komt.
JOKELIEN HOMANS: Als je kinderen creatief laat nadenken en creatief laat werken en creatief laat verven dan geeft dat allerlei mogelijkheden om later in je verdere leven naar oplossingen te zoeken en anders te denken dan een ander.
Omdat je gewoon geleerd hebt in meer mogelijkheden na te denken.
Wij hebben 'n kunst- en cultuurcoördinator, Rosamin Pothof, die krijgt daar uren voor elke week een aantal uur.
Zij haalt vanuit allerlei methodes methodiek een tekenmethodiek, een handvaardigheid-methodiek die hapklaar is voor leerkrachten.
Leerkrachten weten als ze zo'n les gaan doen gelijk daar kan ik mijn filmpje halen, daar kan ik denkvragen over stellen dit kan ik de kinderen laten doen.

(Een jongen:)

Nou, ik vind drama heel erg leuk, en beeldend.
Want bij drama kan je een beetje gek doen ook en beeldend kan je lekker knutselen en dingen maken.
Ik ga ook veel leuker naar school en dan ga ik heel goed werken ook om naar drama te kunnen.

(Iemand vijlt een steen.)

Ik wil later bij mijn vader werken, en dat is een stukadoor.

(Een meisje:)

Ik zou advocaat willen worden.
Als advocaat op drama leer je om, ja, zeg maar, alles gewoon te uiten, je gevoelens een beetje wat diegene zei tegen jou dat je dat dan ook verwerkt, zeg maar, in je emoties en dat je dat dan weer uitstraalt een beetje.
AART MOLENDIJK: Wij vinden het onderwijs en de cultuurvakken essentieel voor hoe wij als Wegwijzer zijn.
Wij hebben ingezet op de talenten van de mensen die hier al op school werkten gekeken: waar heb jij affiniteit mee?
Waar ligt jouw hart? Is dat bij beeldend, bij muziek, bij drama, bij dans?
En die mensen hebben we bij de groei van de school langzamerhand steeds meer vrij kunnen roosteren van het gewone werk voor de klas en die geven nu door de hele school het vak waar hun hart ligt.
Ik vind het belang van de cultuurvakken ook wel dat kinderen creatief leren denken.
Waarbij je ook creatief kunt zijn bij het oplossingen bedenken niet alleen maar bij zaakvakken, maar ook bij rekenen en taal.

(Een meisje kruipt.)

En ik ben ervan overtuigd dat, welke populatie je ook op je school hebt dat je altijd met cultuureducatie aan de gang kan gaan.
En natuurlijk, dan ligt de lat hier misschien op deze school wat hoger en kun je al van een bepaalde basiskennis uitgaan maar op elke school kun je daarmee aan de slag.
En nogmaals, ik denk dat elk kind daar heel blij van wordt ongeacht welke achtergrond hij of zij heeft.

(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Inspectie van het Onderwijs. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Beeldtekst: 75% van de basisscholen heeft een interne cultuurcoördinator. 42% van de basisscholen ontwerpt zelf lessen voor beeldende activiteiten.)

DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER TOT HET EIND VAN DE VIDEO

(40% combineert de kunstzinnige lessen met bestaande methoden. Op 42% van de basisscholen heeft een van de leerkrachten een opleiding op het gebied van Kunstzinnige Oriëntatie gevolgd. Meer resultaten van Peil.Kunstzinnige oriëntatie? Kijk op www.peilpunt.nl.)

Aanbod basisscholen

Gemiddeld besteden scholen in de groepen 3 tot en met 8 anderhalf uur per week aan Kunstzinnige oriëntatie. In groep 1 en 2 is dat zo’n 2,5 uur per week. De meeste tijd gaat naar beeldende activiteiten als tekenen, gemiddeld ruim een uur per week. Wel is er een grote variatie tussen scholen, groter dan bij de andere kunstdisciplines.
Lees verder over onderwijsaanbod Kunstzinnige oriëntatie.

Prestaties van leerlingen groep 8

Er is grote variatie tussen leerlingen in de kennis van het cultureel erfgoed en kunst in het algemeen. Gemiddeld hadden de leerlingen iets meer dan de helft van de kennisopgaven goed. Hoogvaardige leerlingen hebben ongeveer twee keer zoveel opgaven goed als laagvaardige leerlingen.
Lees verder over prestaties in groep 8.

Beeld: ©Inspectie van het Onderwijs

Trends ten opzicht van 1996/1997

Er zijn 13 muziekopgaven uit 1997 opgenomen in de peiling. Elf opgaven zijn in 2015 slechter gemaakt. Slechts twee opgaven zijn beter gemaakt. Leerlingen blijken daarnaast tegenwoordig meer afzonderlijke elementen te tekenen in plaats van het hele verhaal. Ook tekenen ze schematischer zonder de details verder in te vullen.
Lees verder over trends in Kunstzinnige oriëntatie.

Wat verstaan we onder Kunstzinnige oriëntatie?

Kunstzinnige oriëntatie wordt als officiële benaming gebruikt voor dit leergebied in het primair onderwijs. Het gaat om de (kunst)disciplines: beeldende vorming, muziek, drama en dans en daarnaast cultureel erfgoed. Kunstzinnige oriëntatie is onderdeel van cultuureducatie, dat breder is.

meisje

“Door de dramavakken en kunstvakken durf ik steeds meer. Nu wil ik heel graag iets voor de klas doen. Eerst durfde ik dat niet.”

Joyce Knetemann adjunct-directeur Imeldaschool

“Onderschat niet wat de toegevoegde waarde is van Kunstzinnige oriëntatie voor het reken- en taalonderwijs.”