Waarom hebben we toch zoveel dyslectische leerlingen?
Weblogs
In Nederland wordt bij meer leerlingen dan waar ook ter wereld dyslexie geconstateerd. In het voortgezet onderwijs poppen dyslexie-verklaringen in groten getale op. Door mijn eigen kinderen ontdekte ik hoe dat zou kunnen komen. Dat zit zo.
Snapchat en Netflix
Ik heb twee vrolijke dochters die hun leven het liefst snapchattend doorbrengen. Sociale, gezellige meiden die voortdurend, al dan niet digitaal, hun belevenissen uitwisselen. Als ze behoefte hebben aan wat rust van al die sociale uitwisseling, dan trekken ze zich terug achter hun iPad met een Netflix-serie: series over vrolijke vriendengroepen.
Tekstuele stroefheid
Lezen doen ze bij voorkeur niet. Vinden ze echt saai. De meeste Nederlandse kinderen trouwens, daarin zijn we ook internationaal koploper. Slechts met de grootste moeite krijg ik de dames tijdens een vakantie aan het lezen. En eigenlijk lukt dat ook alleen maar omdat we dan in een saai huisje zitten en er niet veel anders te doen is.
Deze geringe belangstelling voor het geschreven woord en voor de wereld die ze daarmee zouden kunnen leren kennen, resulteert in een opvallend lage woordenschat. Het valt mij steeds weer op hoeveel eloquenter mijn dochters zich uitdrukken nadat zij in een vakantie gedwongen werden tot lezen. Maar terug in hun dagelijkse werkelijkheid verdampt die eloquentie snel en zie ik hoeveel moeite het hun kost om een tekst te doorgronden en te begrijpen. Hun broze tekstuele lenigheid is verdwenen.
Leesluiheid en de perverse prikkel van een dyslexie-verklaring
Mijn meiden zitten nu in de bovenbouw. Daar breekt hun traagheid in het begrijpen van teksten hun op. Ze krijgen hun proefwerken gewoon niet op tijd af. Dat geeft ze natuurlijk een machteloos gevoel. Ook hun leraren maken zich zorgen en vanuit hun grote betrokkenheid zoeken die naar oplossingen. Een oplossing lijkt gemakkelijk gevonden in het label dyslexie. Tot mijn grote verbazing kwamen mijn beide dochters los van elkaar thuis met het advies hen te laten onderzoeken op dyslexie!
Recht op extra tijd
Dat vinden de dametjes een pracht idee. Ze voelen zich serieus genomen, ze zijn verontschuldigd voor hun trage lezen en vooral: dan krijgen ze ook zo’n grote begerenswaardige D op hun proefwerkblaadje waarmee ze extra tijd krijgen om hun proefwerk te maken. Ze zien die grote D steeds met afgunst bij sommige medeleerlingen, die mogen nog doorwerken terwijl zij weer het lokaal moeten verlaten zonder dat ze hun proefwerk afkregen. En het mooiste van alles: ze krijgen ook meer tijd tijdens hun eindexamens (conform Art. 55 Examenbesluit vo).
Zeg dan maar eens tegen ze: “Ik pieker er niet over om jullie zo’n test te laten maken. Jullie zijn gewoon ongeoefende lezers met dito woordenschat. Niks etiket waarmee je extra examentijd krijgt. Gewoon lekker gaan lezen.” Zelfs een hint in die richting doet ze in verontwaardiging ontvlammen.
Ik ben er nog niet uit of we ze laten testen. Ik heb ze er al weer even niet over gehoord en ze lezen op dit moment gelukkig weer een boek. Volgens mij zijn ze daar veel beter mee geholpen dan met een diagnose dyslexie. Laten we die behouden voor kinderen die er echt dagelijks mee worstelen en recht hebben op alle steun en hulp.
Fije Hooglandt
Fije Hooglandt is strategisch inspecteur bij de Inspectie van het Onderwijs. Ze adviseert over de vraag hoe toezicht kan bijdragen aan beter onderwijs en ze ontwikkelt nieuwe toezichtsmethodieken. Fije is in hoge mate geboeid door stelseldilemma’s bijvoorbeeld rond toetsing en examens.
Themaonderzoek Dyslexie
Momenteel voeren we bij 200 basisscholen een themaonderzoek uit naar dyslexie. We richten ons in het onderzoek vooral op de verschillen in aantallen dyslexieverklaringen tussen scholen en op de mogelijke oorzaken daarvan. Hierbij besteden we aandacht aan de kwaliteit van het technisch lees- en spellingonderwijs en aan andere factoren die mogelijk een rol spelen bij de diagnose dyslexie. De uitkomsten van het onderzoek rapporteren we om eind 2018 in een landelijk rapport en in 2019 in ons jaarlijkse rapport over de Staat van het Onderwijs.
Lees meer over het themaonderzoek Dyslexie.
Meer weblogberichten
Reactiemogelijkheid gesloten
U kunt geen reactie meer plaatsen.
Reacties
-
Heerlijke tekst om te lezen!
Zorgelijk inderdaad dat kinderen niet leren HOE te leren, leren HOE hun hoofd werkt.
Waar en HOE ze eigen informatie een plek geven.
Dyslexie noem ik een onhandige leerstrategie van taal.
Kinderen hebben vaak geen idee HOE ze lesstof kunnen onthouden in het eigen hoofd.
Woordenschat verbetert meteen wanneer ze de woorden meteen een plek geven in hun praktische brein.
En dan wordt lezen echt leuk omdat ze de de woorden dan gaan herkennen. -
Wat doet dit artikel zeer zeg!!! Geef de iPad maar de schuld... Als moeder van een zwaar dyslectische zoon die wel graag leest en uiteraard net als andere kinderen ook graag op de i-pad zit (daar zijn netjes afspraken met hem over gemaakt) en heel hoog scoort op woordenschat en begrijpend lezen, geeft een dit artikel wel een vertekend beeld. Natuurlijk gaat dit op voor een aantal kinderen maar er zijn ook dyslecten die wel goed kunnen lezen maar alleen moeite hebben met schrijven. En juist die kinderen komen niet in aanmerking voor een vergoede dylexietest omdat ze niet voldoende E-scores hebben... Dit soort kinderen lopen al vanaf groep drie tegen problemen aan. En er is geen geld voor een dyslexietest of een IQ test, omdat iemand de regels van de drie E's bedacht heeft... zonder die test hadden we hem nooit begrepen en had hij zwaar onder zijn niveau uitgestroomd... Kinderen met een hoog IQ kunnen hier echt de dupe van worden, die kunnen dingen lang verbloemen waardoor ze niet aan de "norm" voor zo'n test voldoen. Maar juist zij hebben baat bij een dyslexiebehandeling (het gaat niet alleen om de verklaring). En nu er twijfels zijn bij onze jongste zoon lopen we tegen dezelfde regeltjes aan... Fije Hooglandt u mag mij een persoonlijk bericht sturen misschien kunt u helpen dat de dyslexietest bij de juiste groep kinderen terecht komt?
-
Er is wetenschappelijk bewezen dat dyslecten de wereld anders waarnemen omdat de kegeltjes in de ogen anders gerangschikt zijn (universiteit van rennes). Daarnaast zou ik u als tip het boek Visueel spatieel learner willen aanbevelen. Er zijn mensen, ook wel beeldenkers genoemd, die letterlijk anders leren: eerst vanuit het gehele plaatje, dan naar de details. Dat is in ons lineaire systeem (van kleine stukjes informatie opnemen tot het geheel) erg lastig. Deze kinderen worden vaak als dyslect getypeerd, terwijl ze met simpele manieren makkelijker kunnen meekomen.
-
Ik ben inmiddels 45, afgestudeerd in de rechtsgeleerdheid en meer dan 15 jaar werkzaam bij de rijksoverheid, maar artikelen over dyslexie lees ik met bijzondere aandacht. En zo ook deze.
Ik vind het goed om te lezen dat er veel aandacht is voor dyslexie (en de kritiek daarop). Toen ik klein was had ik grote moeite met lezen en schrijven. Mijn docenten begrepen mij echter niet en kreeg ik mavo advies (een vriendinnetje kreeg overigens Havo advies, terwijl haar vader was promoveert). Met wat praten mocht ik wel naar de Havo. Uiteindelijk VWO gedaan en vervolgens gaan studeren. Ik heb mij pas laten testen op dyslexie toen ik hoorde dat ik extra tijd kreeg voor mijn VWO-examen (ik zat inmiddels op een andere school). De uitslag was toch nog een beetje een verrassing. Ik was zwaar dyslectisch, maar wel bijna hoog begaafd (en daar kon ik het dan mee doen). In zoverre zou ik ouders wel stimuleren om hun kinderen te laten testen en vooral op jonge leeftijd.
Ik vraag mij wel af of bij het testen goed gekeken wordt naar het intelligentieniveau van de kinderen. In mijn optiek zou uit de testen moeten blijken dat het niveau van (begrijpend) lezen en schrijven niet in verhouding staat met het intelligentie niveau van het bewuste kind.
Inmiddels krijg ik complimenten van mijn collega's en baas (ik heb sinds een half jaar een andere functie en team) over mijn heldere schrijfstijl. Oefening baart kunst, maar het kost wel veel tijd en aandacht (en incasseringsvermogen). Lui zijn loont dus niet en een briefje van een deskundige ook niet.
-
Ik kwam dat ook tegen op mijn werk. Veel met memo's en mailtjes werken resulteerde in een steeds slechter (en onleesbaar) handschrift.
Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden. Plaatjes lezen (vlogs, video's) is sneller dan woorden lezen, maar is slecht voor de beeldvorming! -
Ik heb de reacties op de blog van Fije gelezen. Ik begrijp het sentiment. Ik snap heel goed dat wanneer jouw kind heel erg dyslectisch is en het zijn of haar ontwikkeling in de weg zit, je er niet op zit te wachten dat er een blog wordt geschreven door een medewerkster van de inspectie van onderwijs waarin dyslexie en leesluiheid ongeveer met elkaar vergeleken wordt. Ik begrijp ook dat je , als gezin met een of meerdere dyslectische kinderen, een weg af legt met veel hobbels en kuilen. Onbegrip, frustratie, machteloosheid, doorzetten, vallen en weer opstaan….. Kortom niets dan respect.
Echter, Ik snap het stuk van Fije heel goed. Vanuit haar perspectief had ik het nog niet bekeken. Mijn perspectief is die van docent wiskunde in het voortgezet onderwijs. Ik kom dus dagelijks in aanraking met dyslexie.
Waarom snap ik het stuk van Fije, althans waarom meen ik het te snappen. Daar waar Fije lijkt te schrijven vanuit de onderbuik wil ik een aantal feiten noemen vanuit mijn werk.
In onze examenklassen(220 leerlingen) heeft ruim 20% van de leerlingen een dyslexieverklaring. Een klas van mij uit leerjaar 3 heeft 24 leerlingen waarvan er 13 een dyslexieverklaring hebben(54%). De andere klas uit leerjaar drie heeft 21 leerlingen waarvan er 7 een dyslexieverklaring hebben(33%).
Van de dyslecten uit het examenjaar heeft 95% een Hollandse achternaam en 5% een buitenlandse achternaam. De populatie in het examenjaar bestaat voor 60% uit Hollandse achternamen terwijl 40% een buitenlandse achternaam heeft.
Ik denk dat Fije met haar stuk probeert een aanzet te geven tot reflectie. Broodnodige reflectie. Want tijdens het maken van een proefwerk, komt het slechts sporadisch voor dat dyslecten de extra tijd daadwerkelijk bij mij nodig hebben. Soms wel maar dan bleek het proefwerk te lang voor de hele klas en hadden de dyslecten dus daadwerkelijk een keer profijt van hun handicap. -
Ik wil helemaal geen discussie aangaan. Hebben ouders niets meer te vertellen? In het voortgezet onderwijs moet toch ook een boekenlijst worden afgegeven en die boeken moeten toch gelezen worden. Maar het probleem , als het al een probleem is, moet veel eerder aangepakt worden. Welke ouder pakt nog een lees- of voorleesboekje om het kind interesse bij te brengen voor het lezen. Men geeft het kind een tablet of zet de tv aan. Lekker gemakkelijk. Ik heb wel eens van een inspecteur gehoord, dat structuur voor een kind heel belangrijk is.
-
leesluiheid heeft niks te maken met EED. EED is dagelijks knokken tegen een maatschappij vol Nederlandse taal die voor veel kinderen ongrijpbaar is. Kinderen die zich uit de naad werken om het te doorgronden en eigen te maken.
Als deze dochters getest zouden worden neem ik aan dat gespecialiseerde orthopedagogen en psychologen, daar met gemak doorheen prikken! -
De tekst van Fije raakt toch echt een kernprobleem, in mijn ogen. De vraag is: 'Blijven we hangen in een beleid dat excuus-kinderen nog meer pampert, of is een straffere aanpak mogelijk effectiever?'
Zelf ben ik 'dyslectisch' - na vele jaren bleek de echte oorzaak een oog-samenwerkingsprobleem. Mijn zoon is gediagnostiseerd met EED, net te vroeg geboren om vergoede begeleiding te mogen genieten, maar nu hij HBO volgt, leest hij alles wat hem interesseert. Mss iets trager, maar wel gericht zijn vakgebied - nu lukt het dus wel ... Extra tijd? Niet nodig!
Zelf zie ik, als leerkracht in het PO, dagelijks 'dyslecten' voorbij komen - en mijn inziens ligt de oplossing niet in een dyslexie-verklaring, vergoede behandelingen, extra tijd of vergroot lettertype!! Zet in op de ontwikkeling van executieve functies bij kinderen en neem kind, ouders en leerkrachten daarin mee! Een gezamenlijke verantwoordelijkheid! Daar zullen alle betrokkenen wel bij varen! Zeker voor de toekomst.
Laten we niet blijven hangen in het huidige systeem, maar het gesprek aangaan en terugkijken wat de afgelopen 15 jaar gebracht heeft aan kosten & baten, lusten & lasten!! -
@ inspectie van het onderwijs: dank voor de extra toelichting. En paar kanttekeningen bij het onderzoek
- scholen stelen naar mijn idee niet vast of een leerling daadwerkelijk dyslexie heeft.
- ook zie ik weinig terugkomen in de vraagstelling hoe scholen getoetst worden op het proces om te bepalen
of leerlingen in aanmerking komen voor daadwerkelijke vaststelling van dyslexie
- of het eenzijdige beeld van gezin hooglandt recht doet aan de echte dyslect?
- tevens kan er een onderzoek gestart worden naar het verschil tussen de “problemen” van dyslexie in het huidige onderwijssysteem en het succes van bekende dyslecten Einstein,Richard branson, Steve jobs etc -
Beste inspectie van onderwijs, ik prijs u om het stukje van uw werknemer goed te praten maar u leest duidelijk een ander stuk dan dat ik heb gedaan. Ik lees nergens dat dyslexie hier serieus genomen wordt... erg spijtig. Ik lees hier dat het grootste deel lui is en klaarblijkelijk de dyslexie test niet goed is. Anders zouden de luie lezers wel door de mand vallen. Mevrouw heeft haar woorden wellicht verkeerd gekozen. Ja lezen is belangrijk maar om lui met dyslexie en makkelijk in 1 zin te zeggen sla je de plank volledig mis!
-
Ik heb 3 kids.
1 met een dyslexi verklaring, maar als je over als voor leest en naar de piraten ipv pyramide s van napoleon zoekt.
Dat speel je niet !!
In t begin dacht ik dat zieeee je toch dat er " voor" staat.
Maar deze kinderen doen niet 100% hun best maar 130%!!!!
Mijn zoon vond t vreselijk op school en wilde niet meer naar school en had er zelfs geen zin meer in.
En door school aan t lijntje gehouden te worden en van t kastje naar de muur gestuurd te zijn en dat er alleen E - niveau s gescoord moeten woorden wil de school en kind kunnen ( vergoed€ ) laten testen ( niet normaal) hebben wij ons kind zelf laten testen en na de bevestiging dyslexi is het met hem weer goed gegaan, het lag dus niet aan hem dat kezen niet lukt hij kon hier niks aan doen !!
Maar ik ben bang dat ik t zelf ook heb vaak lees ik de krant en denk hee dat klopt niet en lees dan me stuk over dat ik denk " ja nu klopt t wel"!! En ik ben 48 dus het heeft niks met n telefoon of iPad leeftijd te maken!!! -
Deze blog is juist bedoeld om dyslexie serieus te nemen. In de blog roept Fije Hooglandt de vraag op of er soms niet te lichtzinnig wordt gedacht over dyslexie door leesluie kinderen te labelen met dyslexie.
Door leesluiheid te verwarren met dyslexie neem je kinderen die echt dyslexie hebben niet serieus. Daarmee ontstaat de kans dat dyslectische kinderen niet de goede begeleiding krijgen. -
Prachtig, mevrouw Hooglandt, hoe u via uw eigen ervaringen het belang van lezen weet te onderstrepen.
Ook lezen is ervaring opdoen, is deel uitmaken van een vrolijke vriendengroep, een dysfunctionele familie, een Normandisch dorpje met een verstikkend saaie atmosfeer.
Een boek is een verplaatsingsmachine waarin je onderweg óók je woordenschat vergroot. Het is een prachtig bijproduct, geen doel op zich.
Heeft u ook gemerkt, dat u meer informatie haalt uit uw krant, dan uit het achtuurjournaal, Nieuwsuur en Pauw samen? Laat uw kinderen ook kranten lezen; dáár doen ze de woorden op die hun op school van pas komen, daar zien ze de verbanden, daar lezen ze de discussies en de opinies.
Het komt allemaal goed.
Mijn lessen zijn 70% rustiger als de mobieltjes in de kluisjes blijven. -
Wat jammer dat u deze blog schrijft. Helaas heeft u zich denk ik niet goed ingelezen in wat dyslexie betekent en wat er allemaal speelt. Wellicht handiger om dit eerst te doen en uw blog daarna wel goed te schrijven?
-
Beste mevrouw , mag ik even vragen of u wat meer uitleg kan geven over de term "leesluiheid" . ik heb met grote verwondering dit artikel gelezen . en begrijp niet goed wat uw bedoeling is met deze tekst . Vanwege een moeder van een kind met dyslexie , dat keihard heeft moeten knokken om door haar schoolloopbaan te geraken.
-
Mijn zoon leest heel veel alleen langzaam...ik zie mijn zoon dagelijks keihard vechten met alle leerstof. EED heeft niets te maken met luiheid of niet willen....Dit artikel zit mijns inziens vol vooroordelen en is niet wetenschappelijk onderbouwd. Het is persoonlijke de ervaring van een moeder met twee dochters. Dit artikel doet geen recht aan alle mensen die EED hebben.
-
Ik heb een zoon die dyslectie heeft en ik zag het al in groep 2 hij doet niet fb enz leest wel boeken dus ik vindt het erg zwaar wat u daar zegt over lui zijn nou ik ben het niet eens met u vriendelijke groet van Benthem
-
Uw weblog beste mevrouw Hooglandt heb ik gedeeld op mijn boven de 1000 leden tellende besloten Fb pagina dyslexie/leerproblemen - ervaringen delen en heeft tot heel veel verontwaardigende reacties geleidt. Voornamelijk van ouders die weten wat voor strijd en verdriet daadwerkelijk dyslexie /leesproblemen geeft voor zowel ouders als de kinderen zelf. Ook ik ben zo'n moeder met een lang en verdrietig verhaal rondom dyslexie en t voortraject en ben blij met de diagnose die mijn kinderen hebben omdat dit zelfs noodzakelijk is om verder te kunnen op school. Uw blog is daarom nogal 'kort door de bocht' en te eenzjjdig belicht. Jammer vind ik dat en met mij vele ouders, die waarschijnlijk ook wel gereageerd hebben. Dit wilde ik toch graag even kwijt.
-
Tip voor Fije: misschien had iets vaker voorlezen en samen lezen best geholpen bij haar kinderen. Beetje blijven oefenen, enthousiasme voor goede verhalen aanwakkeren...
Ik word er echt een beetje moe van dat er zoveel twijfel bestaat over dat dyslexie stempeltje. Na 5 jaar wel willen maar niet kunnen meekomen op het gebied van lezen en taal, intensieve begeleiding in en buiten de klas, logopedie, IQ testen, urenlange testen en nog meer begeleiding kunnen wij zonder twijfel zeggen: onze dochter heeft dyslexie. Geen luiheid, geen onwil, ze kan het echt niet. Dus laten we vooral niet vergeten dat die mensen niet geholpen zijn iedere keer als men zegt dat je een dyslexieverklaring te makkelijk kan krijgen. Die verklaring is hard nodig om de hulpmiddelen te krijgen die ze nodig heeft.
Vraag voor de onderwijsinspectie: vinden jullie het plaatsen van zo’n column nou behulpzaam naar echte dyslectische mensen toe? Wat willen jullie hiermee bereiken?