Tijd voor ondersteuning
De inspectie heeft in het schooljaar 2021-2022 onderzocht hoe basisschoolleraren hun tijd besteden in een klas waarin leerlingen zitten met extra ondersteuningsbehoeften. Ook heeft ze leraren gevraagd hoeveel tijd ze buiten de klas besteden aan de extra ondersteuning voor de leerlingen en hoeveel werkdruk ze ervaren. Aanleiding hiervoor was dat veel leraren ervaren dat hun werkdruk hoger is geworden door de invoering van passend onderwijs.
De inspectie heeft een steekproef uitgevoerd bij 190 basisscholen in 538 klassen. Daar hebben de inspecteurs om de 30 seconden waargenomen waar de leraar, één leerling met extra ondersteuningsbehoefte en één leerling zonder die behoefte mee bezig waren. Daarnaast is er in een gesprek en met een vragenlijst in beeld gebracht welke tijd leraren buiten de klas voor de extra ondersteuning, en hoe het stond met hun ervaren werkdruk.
Het bleek dat de leraren er goed voor weten te zorgen dat alle leerlingen ruim leerdoelgerichte aandacht krijgen als er in de klas kinderen zitten die extra ondersteuning nodig hebben. Hierbij ging meer aandacht uit naar leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften dan naar leerlingen zonder die behoefte. Maar de meeste tijd was de leraar gericht op de hele klas. Leraren besteden buiten de klas zo’n 80 uur per jaar voor de extra ondersteuning van de onderzochte leerling. Ze ervaren daarbij een hoge werkdruk. Zo’n 20 procent van de leraren voelt zich niet of onvoldoende toegerust om leerlingen de extra de extra ondersteuning te geven die ze nodig hebben.
De inspectie doet een aantal aanbevelingen. Besturen zouden goed zicht moeten hebben op de tijdsbesteding binnen en buiten de klas, en daarbij de vraag stellen of de activiteiten uitgevoerd moeten worden door de leraar, en in beeld brengen of de beoogde effecten worden gerealiseerd. Daarbij moeten besturen en schoolleiders oog hebben voor de verschillen tussen klassen en leraren om vast te stellen hoe ze leraren het beste kunnen faciliteren. Het helpt als duidelijk te zien is wat de effecten zijn van extra ondersteuning. Ten slotte heeft de inspectie al eerder vastgesteld dat er meer aandacht besteed kan worden bij de professionalisering van docenten op het gebied van instructie en afstemming op verschillen tussen leerlingen.