Een externe reviewcommissie van experts op het gebied van toezicht en onderwijs (wetenschappers en vakgenoten) heeft op verzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar haar werkwijze gekeken, met als hoofdvraag: In hoeverre draagt de huidige werkwijze van de inspectie bij aan effectief toezicht? Aanleiding was de kritische aandacht voor het toezicht in politiek en media begin dit jaar. In afzonderlijke papers hebben de experts opgeschreven hoe zij vanuit hun perspectief kijken naar de effectiviteit van de huidige toezichtmix. In het rapport geven ze ook hun gedeelde beeld. Daarbij doet de reviewcommissie een aantal waardevolle aanbevelingen die aangrijpingspunten zijn voor verbeteringen in het toezicht.
Steun voor onze koers
Volgens de reviewcommissie draagt de huidige werkwijze van de inspectie bij aan effectief toezicht. Daarbij geeft de reviewcommissie aan: “De inspectie beschikt over veel data en inzichten en past die op een doordachte wijze toe in de verschillende toezichtactiviteiten (zowel in de waarborgfunctie, als in de stimulerende en agenderende rol). Zij past daarbij een risicogerichte benadering toe, vergelijkbaar met andere toezichthouders. Zij doet dat bovendien binnen de bepalende kenmerken van het onderwijsstelsel, te weten de in de grondwet vastgelegde vrijheid van onderwijs.”
De commissie spreekt daarbij waardering uit voor de professionele wijze waarop de toezichtmix is vormgeven. De roep om meer fysiek toezicht op individuele scholen vindt de commissie begrijpelijk, maar ze ziet ook dat de focus op periodieke bezoeken aan alle scholen bij gelijkblijvende middelen ten koste zal gaan van het toezicht op schoolbesturen en het stelseltoezicht.
Waardevolle aanbevelingen
De eerste 2 aanbevelingen van de reviewcommissie zijn om het onderzoek naar de precieze grondoorzaken van de dalende leerprestaties nog verder te verdiepen en om op basis daarvan te onderzoeken welke interventies binnen en buiten het onderwijsdomein deze oorzaken het beste kunnen wegnemen. De afgelopen jaren hebben we als inspectie al veel in beeld gebracht als het gaat om de grondoorzaken van de afnemende leerprestaties. Uiteraard zullen we onderzoeken hoe we dit nog beter en scherper kunnen doen en vooral hoe we de grondoorzaken die we al blootgelegd hebben meer in samenhang kunnen presenteren. Daarbij betrekken we ook de vertaling van het inzicht in de grondoorzaken naar effectieve interventies.
De overige aanbevelingen hebben betrekking op de ontwikkeling van een prioriteringskader voor de inzet van capaciteit, het structureel opvolgen van bevindingen uit thematisch onderzoek en uit De Staat van het Onderwijs, het versterken van de samenhang in het toezicht en het daarmee voorkomen van tegenstrijdige prikkels, en ten slotte het onderzoeken of we bij ons toezicht de technologische mogelijkheden zoals bijvoorbeeld AI beter kunnen benutten. Dat zijn stuk voor stuk waardevolle aanbevelingen die belangrijke accenten leggen bij de ontwikkelopgave die we als inspectie al hebben ingezet.
Vervolg
In het najaar volgt een uitgebreidere, inhoudelijke reactie op de aanbevelingen. Ook gaan we in gesprek met het ministerie van OCW over de aanbevelingen van de reviewcommissie aan de wetgever.
Beeld: © Inspectie van het Onderwijs