Themaonderzoek verkorte opleidingen

De conclusies staan in het rapport Themaonderzoek verkorte opleidingen. De focus van het onderzoek is het niet-bekostigd onderwijs. We hebben het dan over:

•  verkorte opleidingen die niet-bekostigde instellingen aanbieden
• niet-bekostigde verkorte opleidingen die bekostigde instellingen aanbieden (vooral derde leerweg).

Het rapport gaat over beide typen van niet-bekostigde opleidingen.

Wat zijn verkorte opleidingen

Voor de leerweg bol en bbl hebben bekostigde instellingen te maken met een wettelijk bepaalde studieduur. Voor niet-bekostigde instellingen gelden deze bepalingen over de studieduur niet. Zij kunnen zelf bepalen welke studieduur ze voor bepaalde opleidingen hanteren.

Verder kunnen zowel bekostigde als niet-bekostigde instellingen opleidingen in de derde leerweg aanbieden. Voor deze opleidingen geldt geen voorgeschreven studieduur. Opleidingen in deze leerweg worden niet-bekostigd door de overheid en behoren bij de bekostigde instellingen tot de zogenoemde contractactiviteiten.

Op grond van bovenstaande verstaan we onder een verkorte opleiding een opleiding die korter duurt dan de wettelijk voorgeschreven minimale studieduur zoals die voor bekostigde opleidingen geldt.

Onderzoeksvragen

In het onderzoek stonden de volgende vragen centraal:

• Bij hoeveel en bij welke niet-bekostigde en bekostigde instellingen komen niet-bekostigde verkorte opleidingen voor en in welke omvang?
• Wat zijn de kenmerken van deze opleidingen (bijvoorbeeld sector, niveau, leerweg, leeftijdsgroep studenten)?
• Hoe zijn verkorte opleidingen ingericht (bijvoorbeeld: hoe wordt de verkorting gerealiseerd en hoe is de opzet en uitvoering van deze opleidingen)?
• Wat is de kwaliteit van verkorte opleidingen, ook vanuit het perspectief van studenten en bedrijfsleven?
• Hoe is de verkorte opleiding ingebed in het kwaliteitszorgsysteem van de instelling?
• Zijn er bij verkorte opleidingen knelpunten/risico’s en/of succesfactoren voor de borging van de basiskwaliteit, mede bezien vanuit studenten en het bedrijfsleven?

Hoofdconclusies themaonderzoek verkorte opleidingen

Onderwijsproces kwalitatief op orde

Op basis van dit onderzoek kunnen we concluderen dat de onderzochte verkorte opleidingen -op een enkele uitzondering na- het onderwijsproces kwalitatief op orde hebben. We zien dat de opleidingen een aantal kenmerken delen:

• een intensief onderwijsprogramma met nauwelijks lesuitval
• een heldere structuur
• intensieve begeleiding
• kleine groepen
• betrokken docenten uit de beroepspraktijk.

Verkorte opleiding geschikt voor specifieke groep studenten

Vooral het intensieve programma maakt dat een verkorte opleiding niet voor elke student geschikt is. Een sterke intrinsieke motivatie, discipline en zelfwerkzaamheid zijn voorwaarden om de opleiding succesvol binnen de gegeven studietijd af te ronden. Daarnaast blijkt stabiliteit in de persoonlijke levenssfeer van studenten een belangrijke factor voor succes. De kosten die verbonden zijn aan veel verkorte opleidingen maken bovendien dat niet iedere student zich een dergelijke opleiding kan permitteren.

Bedrijven en studenten zijn tevreden

Bpv-bedrijven zijn te spreken over de flexibiliteit van de opleidingen. Daarnaast waarderen zij de korte lijnen, de contacten en de samenwerking met de opleidingen.

Studenten kiezen vaak bewust voor een verkorte opleiding. Zij waarderen de kleinschaligheid en kleine groepen, de intensieve begeleiding en de betrokken, veelal uit de beroepspraktijk afkomstige docenten.

Focus ligt op beroepsgerichte vakken

We zien dat in verkorte opleidingen de primaire focus op de beroepsgerichte vakken ligt. De generieke vakken moeten veelal in zelfstudie worden gedaan. Dit maakt dat de socialisatiefunctie van (beroeps)onderwijs soms minder uit de verf komt dan de kwalificerende functie. Dit is vooral een aandachtspunt voor de jonge studenten in verkorte trajecten.