Examinering voortgezet onderwijs moet nog altijd zorgvuldiger

Nieuwsbericht | 04-02-2020 | 14:45

Veel tekortkomingen, structureel verbeteren nodig

De Inspectie van het Onderwijs voerde het onderzoek uit naar aanleiding van de problemen met de schoolexamens in Maastricht in 2018. Op ruim 100 afdelingen van scholen is bekeken of de toetsing en examinering zorgvuldig verloopt. Bij 70% bleken er wettelijke tekortkomingen en aan 60% van de scholen hebben we een herstelopdracht gegeven. Die waren wel steeds van een kleinere omvang en ernst dan eerder in Maastricht. Maar de onderzoeksresultaten vallen de inspectie tegen. Waar nodig gaf de inspectie aan scholen de opdracht om de tekortkomingen te herstellen. Bovendien dringt de inspectie er bij alle besturen en scholen op aan dat zij de toetsing en examinering structureel verbeteren én bewaken. Goede examinering is immers essentieel voor de waarde van het diploma.

Gebreken in PTA’s, examenreglementen, afname van examens

Bij het onderzoek vond de inspectie veel kleinere en grotere gebreken. Bij bijna de helft van de scholen voldeed het programma van toetsing en afsluiting (PTA) niet aan de wet: dan was niet duidelijk wat er wordt getoetst in de schoolexamens of in het PTA ontbraken er verplichte onderdelen. Ook voldeed bij een derde van de scholen het examenreglement niet; meestal doordat de medezeggenschapsraad onvoldoende was betrokken of doordat het reglement onwettelijke strafmaatregelen bevatte. En op een vijfde van de scholen verliepen de schoolexamens niet volgens het eigen PTA of examenreglement, bijvoorbeeld doordat de school niet alle toetsen uit het PTA afnam. Niettemin, op geen enkele onderzochte school liepen leerlingen het risico dat ze niet konden deelnemen aan het centraal examen.

Ook bij praktische examens vmbo betere afname en kwaliteitszorg nodig

In een ander onderzoek keek de Inspectie van het Onderwijs naar het centraal schriftelijk en praktisch examen (het zogeheten cspe), dat hoort bij de profielvakexamens in het vmbo. Bij 1 op de 10 van de vmbo-scholen wordt dat cspe nog niet goed afgenomen. Dat is niet veel anders dan de inspectie 3 jaar geleden vaststelde. Waar het niet goed gaat, is dat vaak doordat de examinator kandidaten helpt, of doordat wordt afgeweken van het voorgeschreven examenmateriaal, of doordat de voorgeschreven tweede examinator niet goed wordt ingezet. Om het examenproces te verbeteren, concludeert de inspectie, moeten de betrokken schoolbesturen meer aandacht geven aan de naleving van de voorschriften en richtlijnen rond de examens. Daarnaast zou de Rijksoverheid het Examenbesluit kunnen aanscherpen om de rol en inzet van de tweede examinator te verduidelijken.