Weblogbericht | 17-09-2019 | Mark Oortwijn

Zo was ik onlangs ook bij een lunchlezing van Jan Bransen. Daarbij moest ik aantal keren denken aan die vraag. Uit de lezing werd duidelijk dat wij allemaal ons eigen verhaal hebben bij wat er gebeurt. Alles zet je af tegen je eigen referentiekader. Je gedrag pas je aan op de omgeving waarin je je bevindt en met name op de personen met wie je te maken hebt. Ik  moest ook weer denken aan een uitspraak van Luc Stevens, “Je kunt niemand dwingen tot leren, je kunt wel de voorwaarden scheppen om tot leren te komen” (ook zo’n oneliner). Je hebt de leraar en de leerling nodig om er een leeractiviteit van te maken en als goede leraar stem je je handelen af op de behoefte van iedere leerling.

De lunchlezing riep een heleboel vragen op. Het grappige is dat ik afgelopen anderhalf jaar diverse workshops en trainingen heb mogen verzorgen over vragenstellen onder de titel ‘Met een goede vraag bereik je meer dan met een volmaakt antwoord’. Een goede vraag die daarbij is blijven hangen luidt ‘Waarom leer je eigenlijk?’

Ik hoor mijn dochter (5 vwo) vaak zeggen dat ze voor een cijfer of uiteindelijk voor een diploma leert, terwijl mijn zoon zijn diploma mbo (nog) niet gehaald heeft, maar inmiddels wel de baan heeft waarvoor hij is opgeleid. Als ik terugdenk aan mijn eigen middelbare school heb ik dingen geleerd die ik nooit meer gebruikt heb. In veel gevallen weet ik er niets meer van, zoals bijvoorbeeld logaritmes, ik ken het begrip nog, maar ermee werken en wat ik er mee zou moeten kunnen? Waarom leerde ik dat allemaal?

Nu speel ik af en toe een pub-quiz. Dan weet ik bijvoorbeeld dat de volgende keer het thema van de wisselronde ‘de Brexit’ is en ga ik me er voor mijn plezier in verdiepen, omdat ik wel een hoge score wil behalen. Na een tijdje ben ik dan de feiten weer vergeten, omdat ik ze niet meer nodig heb.

Als directeur van de school deelde ik met mijn leerkrachten dat de resultaten die leerlingen behalen ook wat zeggen over de leraar. Jan Bransen zei dat dat niet kon, maar in mijn redenatie kan dat wel. Namelijk wanneer je jezelf als leraar bij ieder resultaat van een leeractiviteit van een leerling ook afvraagt ‘wat leer ik daar zelf van?’ Dat is anders dan de leraar van mijn dochter die boos wordt op de klas leerlingen, omdat ze allemaal zulke slechte cijfers hebben gehaald.

‘Wat leer ik hiervan?’ vind ik een goede vraag. Wat ik geleerd heb van het geven van de training ‘met een goede vraag…’ is dat iedere vraag nieuwe vragen oproept en dat er achter iedere vraag een verhaal zit en dat die vaak gevoed worden door aannames en mentale modellen. We zijn geneigd om een vraag meteen te beantwoorden. Maar even een momentje om de vraag te laten landen en proberen te ontdekken wat het verhaal achter de vraag is en wat de vraag bij jezelf oproept, levert meer op. Dat geldt wat mij betreft ook voor de vraag ‘bij welke bijeenkomst was jij?’. We waren op dezelfde locatie, maar nemen misschien wel verschillende dingen waar en interpreteren die wellicht ook weer verschillend.

Ik denk dat het goed is om altijd even dat momentje van het landen van een vraag te nemen, om meer begrip voor elkaar te kunnen hebben. Maar terwijl ik dat schrijf vraag ik me ook af ‘wat lees jij in deze blog?’