Weblogbericht | 12-10-2017 | Gerard Zandbergen

Ruwe bolster

Na de zomer was ik op onderzoek bij een technische opleiding waar de groep studenten veelal uit mannen bestaat. Mannen van het stoere soort. Tenminste, aan de buitenkant. Ruwe bolsters. Soms blijken stereotypen verrassend goed te kloppen. Bij deze opleiding is duidelijk zichtbaar wat een beroepsopleiding betekent: de cultuur van de beroepsgroep wordt mee de school ingenomen. Daar is op zich niets op tegen.

Een sociaal veilige tattoo

In het vernieuwde toezicht van de onderwijsinspectie letten we sinds augustus van dit jaar ook op de sociale veiligheid van studenten. In het onderzoekskader staat: “De opleiding zorgt voor een veilige en respectvolle omgeving voor studenten.” Dat houdt in dat een student, ook al voldoet hij (in dit geval soms een zij) niet aan het standaard plaatje van ‘ruwe bolster’, zich toch veilig kan uiten. Dus vragen wij ons af of er in deze mannelijke cultuur ook ruimte is voor bijvoorbeeld homoseksuele studenten en voor de wat zachtere man.

”Jazeker,” was het antwoord van een docent. “Pas nog stond een jongen met z’n broek naar beneden om de tattoo op zijn kont te laten zien: een bloem en een vogel!”

Blanke pit?

Daar sta je dan als inspecteur met je goede bedoelingen. Is dat nu een uiting van veiligheid, of is dit juist een bevestiging van een gesloten mannelijke cultuur? Dat een student zichzelf durft bloot te geven, hier iets al te letterlijk, kun je zien als teken van een veilige omgeving. Maar je kunt het ook duiden als teken van een gesloten cultuur waarin een bepaalde norm wordt bevestigd. Blanke pit of zoiets.

Zelfreflectie

Het is winst dat de inspectie ook in het mbo aandacht heeft voor sociale veiligheid. Het is echter nog niet zo eenvoudig om uitingen van zowel docenten als studenten te beoordelen. In dit geval vonden wij de zelfreflectie van docenten op de cultuur die voor hen zo vanzelfsprekend is, niet voldoende. Ik vraag me namelijk af of iedereen zich hierbij wel veilig zou voelen. En als er studenten zijn die zich er niet veilig bij voelen, bestaat de kans dat zij de eindstreep bij deze opleiding niet halen of zelfs nooit aan de opleiding beginnen.

Gerard Zandbergen

Gerard Zandbergen is zijn onderwijscarrière begonnen bij Centrum Vakopleiding en is via de basiseducatie in het mbo-onderwijs terecht gekomen. Als laatste als opleidingsmanager. Sinds 2014 werkt hij als inspecteur mbo bij de Inspectie van het onderwijs. Gerard woont met zijn vrouw en twee (bijna) volwassen kinderen in Amsterdam.