Basisschool Al Ihsaan
Basisschool Al Ihsaan is een islamitische school in Lelystad die zich onderscheidt door een gedreven team met een sterke onderwijskundige visie. De school was in eerdere jaren een ‘zwakke school’ en heeft het voor elkaar gekregen zich sterk te ontwikkelen. Het pedagogisch en didactisch handelen van de leerkrachten ligt inmiddels op hoog niveau. De schoolontwikkelingen die Al Ihsaan inzet, hebben gedeeld eigenaarschap als kenmerk. Ondanks het hoge percentage gewichtenleerlingen (meer dan 50%) halen de leerlingen van basisschool Al Ihsaan nu al een aantal jaren hoge resultaten op de eindtoets, vooral bij taal.
Sterke didactiek
Volgens de visie van de school leveren leerkrachten een cruciale bijdrage aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en de leerontwikkeling van leerlingen. Er is binnen de school dan ook veel aandacht in het gebruik van strategische instructiemodellen voor het professionaliseren van het didactisch en pedagogisch handelen van leerkrachten. Vanuit de ‘Piramide van lesbezoeken’ vinden op cyclische planmatige wijze lesobservaties plaats om de kwaliteit van de didactische vaardigheden van leerkrachten in kaart te brengen, te evalueren en eventueel te verbeteren. De school heeft het didactische handelen van de leerkrachten hiermee op een hoog niveau weten te brengen.
Voor de hele school liggen didactische afspraken vast om bij bepaalde vakken instructie- en werkvormen te gebruiken. Kenmerkend voor basisschool Al Ihsaan is dan ook de eenheid onder leerkrachten in het gebruik van strategische instructiemodellen en geschikte materialen om een gestructureerde leeromgeving te creëren en onderwijs binnen alle vakken te ondersteunen. Leerkrachten hebben deelgenomen aan trajecten of begeleiding gehad bij het onder de knie krijgen van verschillende didactische vaardigheden. De eenheid in de werkwijze van leerkrachten zorgt mede voor een doorgaande leerlijn vanaf de kleuters tot en met groep 8.
De school verzorgt een breed onderwijsaanbod met veel aandacht voor taal, waarbij steeds in een betekenisvolle context geleerd wordt en functioneel gebruik gemaakt wordt van coöperatieve werkvormen. Leerkrachten geven stapsgewijze instructies, waarbij zij lesdoelen voor de leerlingen duidelijk benoemen. Aan het begin van de les koppelen de leerkrachten terug naar de kennis die de leerlingen al hebben. Leerkrachten geven gedifferentieerd les, waarbij plusleerlingen niet altijd de klassikale instructie hoeven volgen en waarbij leerlingen die meer aandacht nodig hebben verlengde instructie of extra ondersteuning krijgen. Aan het einde van de les wordt regelmatig samen met leerlingen gereflecteerd op het eigen leerproces. Zowel de school als de inspectie zien het sterke didactische handelen van de leerkrachten als een van de succesfactoren voor de goede resultaten die de school weet te behalen.
Eenheid en structuur in didactiek
De school heeft duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van bepaalde instructie- en werkvormen bij verschillende vakken. Zo is afgesproken dat alle leerkrachten bij het woordenschatonderwijs gebruik maken van 4-takt, terwijl zij bij begrijpend lezen juist instructie moeten geven volgens het GRIMM-model. Leerkrachten hebben trajecten gevolgd en certificaten gehaald voor het gebruik van deze verschillende modellen. Tevens worden zij begeleid door de taalcoördinator van de school. Doordat deze afspraken gelden voor de hele school, is er eenheid binnen de school. Dit geeft leerlingen duidelijkheid en structuur. Deze eenheid in de werkwijze van leerkrachten bevordert ook de doorgaande leerlijn vanaf de kleuters tot en met groep 8.
Piramide van lesbezoeken
Om het professioneel didactisch handelen van leerkrachten te borgen en als school in ontwikkeling te blijven, heeft basisschool Al Ihsaan ervoor gekozen te reflecteren op het eigen functioneren, onder andere door lesbezoeken. Om volledig draagvlak vanuit het team voor de vele lesbezoeken te realiseren, heeft de directie van tevoren gesprekken gevoerd over de aanleiding en de te verwachten opbrengsten van de lesbezoeken voor de leerkrachten, leerlingen en de school. Elk lesbezoek kent een andere opzet en daarmee andere opbrengsten of doelen. Basisschool Al Ihsaan heeft in een aantal jaren deze lesbezoeken gestructureerd in een ‘piramide van lesbezoeken’.
De piramide van lesbezoeken bestaat uit drie lagen: coachende lesbezoeken, begeleidende lesbezoeken en beoordelende lesbezoeken. Bij coachende lesbezoeken geeft de coach geen ‘opdrachten’ of beoordelingen, maar aanbevelingen en tips (en tops). Hieronder vallen bijvoorbeeld informele lesbezoeken, flitsbezoeken en collegiale visitaties. Binnen de begeleidende laag van lesbezoeken vinden voornamelijk lesbezoeken plaats door bijvoorbeeld de intern begeleider, lerarencoach of een extern deskundige. Binnen de beoordelende laag van lesbezoeken vallen bijvoorbeeld de lesbezoeken door de inspectie en de directie van de school. Bij het team zijn de doelen, de focus en eventueel instrumentarium voor de verschillende soorten lesbezoeken bekend. De frequentie van de verschillende soorten lesbezoeken is tevens vastgelegd. In de praktijk komt het erop neer dat er elke week lesbezoeken plaatsvinden. Zowel leerkrachten als leerlingen zijn dan ook gewend aan bezoekers in de klas. De directie faciliteert door leerkrachten indien nodig vrij te roosteren en een aantal extra uren binnen hun jaartaak te geven. Zo is er voldoende tijd voor meerdere visitaties, een nagesprek en lesvoorbereiding.
Pedagogisch klimaat
De kwaliteit van het pedagogisch schoolklimaat en de veiligheid op basisschool Al Ihsaan zijn goed. Een groot deel van de leerlingen ervaart de school als tweede huis en ook ouders zijn tevreden. Het team en de directie van de school zorgen voor een ambitieus en stimulerend schoolklimaat. Zij stellen hoge doelen en verwachten veel van de leerlingen. De school gebruikt verschillende meetinstrumenten om structureel na te gaan of de doelen voor sociale veiligheid gehaald worden. Zo wordt sociale veiligheid geborgd. Binnen de school is structuur, duidelijkheid en eenheid gecreëerd. Dit komt niet alleen tot uiting in de afspraken die gemaakt zijn over de werkwijze van leerkrachten, maar ook in de verzorgde en gelijkelijke inrichting van de klaslokalen. Basisschool Al Ihsaan heeft een breed en goed onderwijsaanbod op het gebied van actief burgerschap, godsdienstonderwijs en wereldoriëntatie. Bij het godsdienstonderwijs komen verschillende godsdiensten aan bod, waarbij veel aandacht is voor het respecteren van mensen met een andere levensovertuiging. De school nodigt bijvoorbeeld andersgelovigen uit om over hun geloof te komen vertellen tijdens godsdienstlessen. Naast het brede aanbod op het gebied van godsdienstonderwijs en burgerschap biedt de school culturele en creatieve activiteiten aan om de thuis- en schoolwereld van leerlingen uit te breiden.
Opbrengstgericht en handelingsgericht werken
Vanuit een sterke gedeelde onderwijskundige visie dragen de directie en de leerkrachten zorg voor goed onderwijs door opbrengstgericht en handelingsgericht werken te combineren. De directie van basisschool Al Ihsaan benadrukt het belang van een onderzoekende houding om tot goede beslissingen te komen. Bij deze onderzoekende houding gaat het erom juist ook theorieën en onderzoeksgegevens te gebruiken die buiten de school, in de onderwijskundige literatuur, te vinden zijn. Daarbij zoekt Al Ihsaan specifiek naar succesvolle werkwijzen en instructies die bij de school passen. Deze onderzoekende houding draagt volgens de directie van de school én volgens de inspectie bij aan het succes van de school.
De directie en het team van basisschool Al Ihsaan stellen ambitieuze korte- en langetermijndoelen voor zichzelf. Met toetsresultaten en observaties brengen leerkrachten de ontwikkelingen van leerlingen op verschillende vlakken en leergebieden in kaart. Deze gegevens worden vervolgens geanalyseerd op individueel, groeps- en schoolniveau. De directie en het team hebben hierdoor een breed beeld van de onderwijsbehoeften van hun leerlingen en stemmen hun onderwijs hier systematisch en stapsgewijs op af. De directie speelt een belangrijke rol bij de trendanalyse en voert tevens een opbrengstgericht gesprek met leerkrachten om de resultaten op groepsniveau te bespreken. In dit gesprek geeft de directie eventuele feedback en wordt gezamenlijk overlegd hoe de resultaten geborgd of eventueel verbeterd kunnen worden. Door de hoge doelen die gesteld worden en de nadruk die de directie legt op het verzamelen, analyseren en evalueren van gegevens, werkt de school voortdurend doelgericht aan een brede onderwijsontwikkeling, waarbij rekening wordt gehouden met de onderwijsbehoeften van de leerlingen.
Samenwerking en ouderbetrokkenheid
Basisschool Al Ihsaan werkt samen met de inpandige peuterspeelzaal De Piraat op het gebied van woordenschat. De peuterspeelzaal en basisschool Al Ihsaan stemmen het gebruik en de thema’s van de methode LOGO 3000 op elkaar af. Deze methode zorgt ervoor dat leerlingen aan het eind van de onderbouw 3000 relevante woorden kennen en begrijpen. Het materiaal van deze methode betrekt ook ouders bij de woordenschatontwikkeling van hun kinderen. Ouders kunnen met boekjes, spelletjes, rijmpjes en kleurplaten die zij meekrijgen, thuis met hun kinderen oefenen. Daarnaast biedt de methode een oudercursus aan, waarbij ouders zelf nieuwe Nederlandse woorden leren.
Basisschool Al Ihsaan probeert ouders in de onderbouw ook actief te betrekken door elke vrijdagochtend de gelegenheid te geven voor ‘samen spelen’ in de kleuterklassen. Schoolbreed is afgelopen schooljaar het traject ouderbetrokkenheid 3.0 van start gegaan. Na een samenwerkingsdag met ouders zijn regiegroepen gevormd die bestaan uit ouders en personeelsleden van de school; een regiegroep voor ouderbetrokkenheid en een groep voor ouderparticipatie. De regiegroepen stellen zich ten doel bepaalde criteria van het traject ouder- betrokkenheid 3.0 in een vastgestelde periode te behalen. Zo is de regiegroep ouderbetrokkenheid op dit moment bezig panelgesprekken te voeren met ouders om een heldere visie op samenwerking tussen ouders en de school te formuleren. Deze regiegroep streeft er ook naar alle ouders ervan op de hoogte te brengen dat zij toegang hebben tot het leerlingdossier van hun kind en dat ouders zelf eventueel informatie aan het dossier van hun kind mogen toevoegen.
Gedeeld eigenaarschap
De opbrengst- en handelingsgerichte visie wordt door de directie en alle leerkrachten gedragen. De directie speelt een belangrijke en sturende rol bij het analyseren en evalueren van gegevens en bij het volgen van de didactische en pedagogische ontwikkeling van leerkrachten. Beginnende leerkrachten worden (door een excellente leerkracht) intensief begeleid en gecoacht in hun didactische en pedagogische vaardigheden. Hoewel de directie zorgt voor de ontwikkeling en de borging van de kwaliteit van het onderwijs, is er toch sprake van gedeeld eigenaarschap binnen het team. Leerkrachten zijn eigenaar van hun eigen ontwikkeling en onderwijs, waarbij de directie toezicht houdt op de kwaliteit ervan en eventueel bijstuurt.
Het gedeeld eigenaarschap komt onder andere tot uiting in de stuurgroepen binnen de school. De school heeft vier stuurgroepen die verantwoordelijk worden gehouden voor de vakinhoudelijke kwaliteit en ontwikkeling van een bepaald domein. Elke leerkracht zit in twee stuurgroepen. De domeinen waar de stuurgroepen zich op richten zijn burgerschap & veiligheid, passend onderwijs & hoogbegaafdheid, mondelinge taalvaardigheid & lezen & begrippen, en ten slotte taalverzorging & schrijven. Binnen elke stuurgroep is een coördinator aangesteld om enige sturing te geven aan de taken en rollen binnen de stuurgroepen. Door de stuurgroepen voelen leerkrachten zich betrokken bij de kwaliteit en ontwikkelingen van het onderwijs op school. Zij voelen zich medeverantwoordelijk en zien het als gezamenlijke opdracht om de kwaliteit van de school te borgen of wanneer nodig te verbeteren. Het gedeeld eigenaarschap en de bevlogenheid van het hele team dragen ongetwijfeld bij aan de goede prestaties die basisschool Al Ihsaan al meerdere jaren levert.